ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕ ΟΞΥΓΟΝΟ- ΟΞΥΓΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ-ΚΑΤΟΙΚΟΝ ΟΞΥΓΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Το οξυγόνο, αποτελεί συστατικό του αέρα και είναι η βασική ουσία για την διατήρησή της ζωής μας. Με την αναπνοή μεταφέρεται το οξυγόνο στους πνεύμονες και από τις τελικές μονάδες του, τις κυψελίδες, από όπου διαχέεται στην κυκλοφορία μέσω της καρδιάς.
Αρκετοί ασθενείς , συνήθως με παθήσεις των πνευμόνων και της καρδιάς μπορεί να έχουν δυσκολία στην αναπνοή, δηλαδή δύσπνοια, ακόμη και με λίγο περπάτημα ή κάνοντας απλές καθημερινές ενέργειες, όπως το να ντυθούν, να μαγειρέψουν ή να κάνουν μπάνιο. Σε μερικούς από αυτούς τους ασθενείς με
δύσπνοια, το οξυγόνο που μεταφέρεται στον οργανισμό, δεν είναι αρκετό για να οξυγονώσει το αίμα τους. Στην ιατρική ορολογία αυτή η έλλειψη οξυγόνου λέγεται «αναπνευστική ανεπάρκεια».
Συμπτώματα και κλινικές εκδηλώσεις υποξυγοναιμίας- αναπνευστικής ανεπάρκειας είναι : δύσπνοια, ταχυκαρδία , ταχύπνοια, εργώδης αναπνοή, ωχρότητα, κυάνωση (μελανά χείλη ή άκρα), υγρά ή ψυχρά άκρα, ανησυχία, σύγχυση, υπνηλία, διαταραχές του προσανατολισμού.
Τα νοσήματα που μπορεί να προκαλέσουν αναπνευστική ανεπάρκεια και απαιτούν χορήγηση οξυγόνου είναι:
- Αναπνευστικές παθήσεις οξείες και χρόνιες (π.χ. ΧΑΠ, εμφύσημα, σοβαρό άσθμα,πνευμονική ίνωση , πνευμονική εμβολή, πνευμονία ,καρκίνος του πνεύμονα, βρογχιολίτιδα, δηλητηρίαση με CO, σύνδρομο παχυσαρκίας-υποαερισμού κά )
- Καρδιολογικά νοσήματα (π.χ. οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιογενές σοκ- πνευμονικό οίδημα , καρδιακή ανεπάρκεια)
- Νευρολογικές παθήσεις (αγγειακά εγκεφαλικά, τραύματα , όγκοι, μυασθένεια,νόσος κινητικού νευρώνα κά )
- Καταπληξία (shock) οποιαδήποτε αιτιολογίας
ΑΡΧΕΣ ΟΞΥΓΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
– Το οξυγόνο είναι φάρμακο και πρέπει να χορηγείται κατόπιν ιατρικής οδηγίας,στην οποία να αναγράφεται η έναρξη, η ροή, η πυκνότητα και η μέθοδος (εξαιρούνται οι πραγματικά επείγουσες περιπτώσεις )
– Η χορήγηση πρέπει να είναι συνεχής και να παρακολουθείται η εξέλιξη της υποξαιμίας με μέτρηση αερίων αίματος κατά την έναρξη και μετά από τροποποίηση της πυκνότητας του O2
– Η διόρθωση της υποξαιμίας θα πρέπει να γίνεται με όση πυκνότητα O2 έχει προσδιορίσει ο θεράπων γιατρός, διότι η τοξικότητά του αυξάνεται παράλληλα με τη δόση.
Απαραίτητη είναι η ενημέρωση του ασθενούς, όταν επικοινωνεί με το περιβάλλον, ή των οικείων για τις ιδιότητες του οξυγόνου και τα μέτρα που είναι αναγκαίο να λαμβάνονται
ΠΟΣΟ ΧΡΟΝΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΡΚΕΙ Η ΟΞΥΓΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ;
Οι ασθενείς που πάσχουν από χρόνιες αναπνευστικές και καρδιολογικές παθήσεις και έχουν έλλειψη οξυγόνου, δηλ αναπνευστική ανεπάρκεια, πρέπει να χρησιμοποιούν οξυγόνο εφόρου ζωής. Υπάρχουν όμως σπανιότερες περιπτώσεις ασθενών όπως αυτοί που νοσούν από μια βαριά πνευμονία ή εμφανίζουν μια παρόξυνση της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας τους (ΧΑΠ) ή μια επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειάς τους, στις οποίες το οξυγόνο χορηγείται μόνο για όσο διάστημα διαρκεί η πάθηση που τους προκαλεί την αναπνευστική ανεπάρκεια και η οξυγονοθεραπεία διακόπτεται όταν το οξυγόνο στο αίμα τους γίνει και πάλι φυσιολογικό.
ΜΕΘΟΔΟΙ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ-ΚΑΤ’ΟΙΚΟΝ ΟΞΥΓΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
Ηλεκτρικοί συμπυκνωτές οξυγόνου
Οι ηλεκτρικοί συμπυκνωτές είναι κατάλληλοι για τη χορήγηση οξυγόνου στο σπίτι, τροχήλατοι , παρέχονται συνήθως μέσω ενοικίασης για όσο χρόνο το έχει ανάγκη ο ασθενής. Λειτουργούν αφαιρώντας από τον ατμοσφαιρικό αέρα το άζωτο και παρέχοντας οξυγόνο στον ασθενή μέσω ρινικού καθετήρα (γυαλιά οξυγόνου) ή μάσκας οξυγόνου. Επιτρέπουν στον άρρωστο να μετακινείται ελεύθερα μέσα στο σπίτι. Η παροχή οξυγόνου είναι ακριβής όταν γίνεται περιοδικός έλεγχος και συντήρηση.
Σε ασθενείς που θέλουν να διατηρήσουν την αυτονομία τους εκτός σπιτιού αλλά έχουν ανάγκη συνεχούς οξυγονοθεραπείας , υπάρχει η δυνατότητα χρήσης φορητού συμπυκνωτή οξυγόνου, ο οποίος φορτίζεται και διαθέτει συγκεκριμένες ώρες αυτονομίας ανάλογα με τη ροή που χρησιμοποιείται και ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του κατασκευαστή.
Η οξυγονοθεραπεία με το υγρό οξυγόνο
Αυτό το είδος οξυγονοθεραπείας δεν απαιτεί ηλεκτρικό ρεύμα. Εδώ η «πηγή» του οξυγόνου είναι μία τροχήλατη δεξαμενή που περιέχει οξυγόνο σε υγρή μορφή. Μετά την έξοδο από τη δεξαμενή το υγρό οξυγόνο μετατρέπεται σε αέριο με περιεκτικότητα σε οξυγόνο 100% και είναι έτοιμο για χρήση από τον ασθενή. Η διάρκεια ζωής της δεξαμενής, δηλ. το χρονικό διάστημα μέχρι να αδειάσει μια γεμάτη δεξαμενή, εξαρτάται από το μέγεθός της και από τη ροή με την οποία χρησιμοποιείται το οξυγόνο
ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ
- Η έλλειψη οξυγόνου στο αίμα ονομάζεται αναπνευστική ανεπάρκεια
- Η αναπνευστική ανεπάρκεια αντιμετωπίζεται με συμπληρωματικό οξυγόνο
- Η χορήγηση συμπληρωματικού οξυγόνου ονομάζεται οξυγονοθεραπεία
- Το οξυγόνο είναι φάρμακο και η οξυγονοθεραπεία είναι ιατρική πράξη
- Το οξυγόνο δεν αποθηκεύεται στον οργανισμό
- Ο πνευμονολόγος είναι ο γιατρός που αποφασίζει για τη χορήγηση και τον τρόπο της οξυγονοθεραπείας
- Για να πάρετε οξυγονοθεραπεία θα χρειαστείτε τη γνωμάτευση του πνευμονολόγου και την έγκριση του ελεγκτή ιατρού. Στη συνέχεια θα πρέπει να επικοινωνήσετε με μία εταιρεία παροχής οξυγονοθεραπείας
Οι μορφές οξυγονοθεραπείας είναι τρεις:
- Με συμπυκνωτή
- Με υγρό οξυγόνο
- Με αέριο οξυγόνο
- Ο συμπυκνωτής προτιμάται για την οξυγονοθεραπεία ασθενών με μικρές ανάγκες σε οξυγόνο,
λειτουργεί με ηλεκτρικό ρεύμα και δεν επιτρέπει τη μετακίνηση έξω από το σπίτι
- Το υγρό οξυγόνο μπορεί να υποστηρίξει ασθενείς με μεγάλες ανάγκες σε οξυγόνο. Με το μικρό δοχείο που γεμίζει από τη δεξαμενή ο ασθενής έχει τη δυνατότητα μετακίνησης έξω από το σπίτι
- Χρησιμοποιείτε το οξυγόνο που σας έχει χορηγηθεί σύμφωνα με τις οδηγίες του πνευμονολόγου σας
- Οι οδηγίες του πνευμονολόγου για την οξυγονοθεραπεία αφορούν:
τη ροή (δηλ, πόσα λίτρα ανά λεπτό), το ημερήσιο και νυχτερινό πρόγραμμα (πόσες ώρες το
24ωρο, ποιες ώρες της ημέρας, σε ποιες δραστηριότητες του ασθενούς) , τη διάρκεια
χορήγησης (βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη χρήση) το τι πρέπει να προσέχετε κατά τη
θεραπεία